Jeżeli inwestujesz swoje pieniądze, to zawsze przed podjęciem decyzji inwestycyjnej powinieneś poznać odpowiedzi na pewne pytania. Na część z nich możesz odpowiedzieć sobie sam, a na resztę pytań odpowiedzi powinien udzielić Tobie Twój doradca finansowy. Od jakości wspominanych odpowiedzi często zależy czy rozpoczniesz daną inwestycję czy poczekasz na inną okazję . Pamiętaj, aby wziąć je pod uwagę podejmując kolejną decyzję inwestycyjną. Poniższe pytania przydadzą Ci się przed wyborem gotowych rozwiązań inwestycyjnych.
Ile mogę na danej inwestycji zarobić?
Każdy inwestor z pewnością zadaje sobie to pytanie. Ważne jest, żebyś realnie ocenił stopę zwrotu jaka jest osiągalna. Wyniki z przeszłości są tylko wskazówką, ale w przypadku niektórych klas aktywów, takich jak akcje, wyniki w każdym roku mogą być bardzo różne. Dobrym przykładem będą tutaj pasywnie zarządzane fundusze akcyjne. Niemniej jednak są fundusze, które potrafią wypracowywać powtarzalne wyniki. Takim przykładem są niektóre fundusze wierzytelności, obligacji, pieniężne i nawet akcyjne, które potrafią zabezpieczyć się od spadków. Powtarzalne wyniki mają także fundusze inwestujące w stabilne modele biznesowe. Przykładowo takie, które inwestują w branże pożyczek lub te, które osiągają zyski z czynszów z najmu nieruchomości.
Ile mogę stracić?
Oceniając inwestycję powinieneś rozważyć możliwość utraty części kapitału związanej z ryzykami inwestycyjnymi oraz wiarygodność instytucji, której powierzasz środki. Inwestowanie w różne klasy aktywów niesie za sobą różny zestaw ryzyk. Poznasz je np. zaglądając do prospektu informacyjnego funduszu otwartego, warunków emisji funduszu inwestycyjnego zamkniętego lub pytając doradcę. Oprócz samych ryzyk, należy uwzględnić prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Cały proces może sobie ułatwić zaglądając również do kary funduszu
i sprawdzając profil ryzyka funduszu. Podany jest w siedmiostopniowej skali. Jeden – to ryzyko najmniejsze,
a fundusz, który ma cyfrę siedem w swoim profilu jest najbardziej ryzykowny. Wspominany profil znajdziesz na kartach funduszy otwartych. Nie ma go na kartach funduszy zamkniętych ze względu na różne aktywa i strategie wykorzystywane przez wspomniane FIZy. Powierzając środki licencjonowanej instytucji, takie jak choćby Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI) zabezpieczysz się przed sprzeniewierzeniem Twoich pieniędzy. Działania TFI są ściśle monitorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego. Możesz też sprawdzić daną instytucję zaglądając na stronę Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) i sprawdzić listę ostrzeżeń.
Jakie są koszty?
Najczęściej pojawiające się opłaty, to opłata za zrządzanie w wysokości od 0,5-4% w skali roku, która jest wbudowana w wycenę danego funduszu tzn. wynik funduszu publikowany jest po uwzględnieniu tej opłaty. Zazwyczaj najniższe opłaty mają fundusze pieniężne, a najwyższe fundusze akcyjne. Jeżeli inwestujesz
w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe (UFK) przez firmy ubezpieczeniowe to musisz się liczyć z opłatą obsługową (różnie nazwana), która wynosi od 0,5-2% w skali roku. W przypadku inwestycji w fundusze otwarte, UFK oraz fundusze zamknięte możesz się spotkać z opłatą wstępną w granicach 0-5%. Opłata wstępna może być odjęta od zadeklarowanej kwoty inwestycji lub do niej doliczona. Najczęściej tą opłatę spotyka się w inwestycjach opartych o UFK i FIZach. Opłatę wstępną można również spotkać w rozwiązaniach inwestycyjnych, w których nabywa się udziały w przeróżnych przedsięwzięciach.
Istnieją także produkty, które nie mają opłat. Nie oznacza to zawsze, że inwestycja jest lepsza. W takiej sytuacji Twój potencjalny zysk będzie pomniejszony o zysk „producenta” danego rozwiązania. Przykładem takich inwestycji są niektóre lokaty strukturyzowane czy np. obligacje korporacyjne. Ostatnią, czasem spotykaną opłatą jest opłata za wcześniejsze zerwanie umowy lub opłata za odkupienie. Najczęściej jest to pewien procent zainwestowanej kwoty. Pamiętaj także, że mogą pojawić się inne dodatkowe opłaty. Upewnij się, że znasz wszystkie.
Czy moje zyski będą gwarantowane?
Niektóre inwestycje posiadają gwarancje osiągnięcia pewnej minimalnej stopy zwrotu. Niektóre np. lokaty strukturyzowane gwarantują, że inwestor nie straci zainwestowanej kwoty. Gwarancja jest dla inwestorów, którzy nie zrezygnują z inwestycji przed czasem. Pamiętaj, że gwarancja warta jest tyle co gwarant. Wszyscy pamiętamy gwarancje wystawiane przez firmę oferującą inwestycje w złoto… Pamiętaj także, że gwarancja kosztuje. Istnieją na rynku rozwiązania finansowe, które gwarancji nie mają, a mimo to środki inwestorów są mocno zabezpieczone.
Czy mam zaufanie do doradcy, który zaproponował mi inwestycję ?
To sprawa indywidualna. Myślę, że zaufanie do doradcy to jeden z kluczowych czynników, który powoduje, że część inwestorów decyduje się na inwestycję. Dlaczego tak się dzieje? Wielu inwestorów nie ma pełnej wiedzy na temat finansów, inwestowania, sytuacji rynkowej. Chcą tylko, aby ich oszczędności były efektywnie i bezpiecznie pomnażane. Mają inne zainteresowania i pasje. Jeżeli należysz do takich osób poszukaj doradcy z polecenia,
z odpowiednio długim stażem pracy. Przygotuj się do spotkania. Zadawaj wnikliwe pytania. Jak w wielu branżach, funkcjonują ludzie niedoświadczeni i czasem kierujący się swoim dobrem, zamiast dobrem klienta. Znajdź osobę
z pasją, powołaniem, która nie naciska, daje czas na przemyślenie tematu. Prawdopodobnie tak wybrałeś swojego mechanika samochodowego czy lekarza.
Czy mam zaufanie do instytucji, której powierzam środki ?
Tak jak pisałem wcześniej, wybierz te, które mają licencje, odpowiednie zezwolenia i funkcjonują pod nadzorem KNF. Tu ryzyko utraty środków przez upadłość instytucji jest mniejsze niż angażowanie się w projekty biznesowe
o różnej formie prawnej. Warto także pamiętać, że za każdą firmą stoją decyzyjni ludzie.
Na ile rozumiem w co inwestuję?
Poznaj mechanizm, dzięki któremu Twoje oszczędności mają być pomnażane. Uzyskaj informacje jakie są szanse na zysk, jakie jest ryzyko straty. Poznaj odpowiedzi na ile płynna jest inwestycja i jakie są koszty z nią związane. Podejmując decyzję inwestycyjną nie da się wiedzieć wszystkiego, a w szczególności co będzie w przyszłości. Ważne, aby Twoje oczekiwania i wyobrażenie w co inwestujesz nie rozmijało się z rzeczywistością.
Na ile płynna jest dana inwestycja?
Upewnij się, czy jeżeli chcesz wycofać środki z inwestycjo to czy możesz to zrobić w każdym czasie. W jakim czasie środki zostaną zwrócone. Najczęściej są trzy możliwości:
- możliwość wycofania się w każdym czasie.
- całkowity brak możliwości wycofania środków przez np. rok czy dwa.
- kara za wypłatę środków przed terminem z umowy.
W niektórych sytuacjach może być teoretyczna możliwość wycofania w każdej chwili, ale trudne może być szybkie zbycie Twoich aktywów w dobrej cenie tak jak np. w inwestycji w dzieła sztuki czy nieruchomości.
Jak inwestycja wpisuje się w moją sytuację życiową?
Jak znasz odpowiedzi na powyższe pytania to jeszcze powinieneś ocenić jak dużą kwotę możesz przeznaczyć na daną inwestycję w Twojej sytuacji finansowej. Zadaj sobie także pytanie czy mam już podobne rozwiązania inwestycyjne. Ponadto weź pod uwagę Twoje bliższe i dalsze plany. Zawsze uwzględnij sytuację w której nagle możesz potrzebować większą kwotę pieniędzy. Należy brać pod uwagę nieprzewidziane sytuacje, zachować rozsądek i zbytnio nie przesadzać.
Co z podatkiem?
W większości inwestycji dotyczył Cię będzie 19% podatek od zysków kapitałowych tzw. „podatek Belki”. Może on być naliczany w trakcie lub na końcu inwestycji. W niektórych rozwiązaniach inwestycyjnych, jak inwestor spełni określone warunki, może nie być go wcale (np. IKE, czy ubezpieczenia kapitałowe). Wspominany podatek zostanie naliczony i odprowadzony przez TFI czy firmę ubezpieczeniową za inwestora. „Podatek Belki” nie dotyczy inwestycji poza rynkiem kapitałowym. Wtedy inwestor musi zmierzyć się z podatkiem dochodowym, który w większości przypadków będzie trzeba samodzielnie uregulować.
Czy podejmuję dobrą decyzję ?
Na to pytane jest znacznie łatwiej odpowiedzieć jak poświęcisz czas na odpowiedzi na powyższe pytania. Wtedy będzie Ci znacznie łatwiej podjąć decyzję przy jednoczesnym zachowaniu wewnętrznego spokoju. Jeżeli rozważasz pewną inwestycję i ciągle czujesz niepokój to prawdopodobnie nie jest to inwestycja dla Ciebie. Być może nie do końca rozumiesz mechanizmy lub inwestujesz zbyt dużą dla siebie kwotę. Jak zdecydujesz się na inwestycję to pamiętaj, aby nie zostawiać jej bez nadzoru i monitorować jej przebieg.